Items list
Το πρόβλημα των ξηρών ματιών είναι ίσως το πιο συχνό, που εκφράζουν οι ασθενείς, που προσέρχονται στον οφθαλμίατρο. Κάποιοι το εκφράζουν ευθέως, ότι δηλαδή νιώθουν τα μάτια τους ξηρά. Άλλοι ασθενείς εκφράζουν άλλα συμπτώματα, τα οποία όμως είναι υποδηλωτικά της ξηροφθαλμίας, όπως: κάψιμο/τσούξιμο στα μάτια, πόνοι στα μάτια ή και το κεφάλι, κόπωση, κακή ή ασταθή όραση, αυξημένα δάκρυα κ.τ.λ. Υπάρχουν και ορισμένοι ασθενείς, που δεν αντιλαμβάνονται ότι έχουν ξηροφθαλμία και αυτό αποκαλύπτεται κατά την κλινική εξέταση από τον οφθαλμίατρο. Ποιοι είναι όμως εκείνοι οι ασθενείς, που κινδυνεύουν περισσότερο να υποφέρουν από τα ξηρά μάτια;
Το γυναικείο φύλο
Τα οιστρογόνα, που αφθονούν στις γυναίκες, φαίνεται να ευνοούν την ξηροφθαλμία. Τα συμπτώματα μάλιστα επιδεινώνονται ακόμα περισσότερο κατά και μετά την εμμηνόπαυση.
Η λήψη συγκεκριμένων φαρμάκων
Με υψηλά ποσοστά ξηροφθαλμίας φαίνεται να σχετίζονται όσοι λαμβάνουν αντισυλληπτικά, χάπια ορμονικής υποκατάστασης μετά την εμμηνόπαυση, αντικαταθλιπτικά και λοιπά ψυχιατρικά φάρμακα.
Συγκεκριμένες παθήσεις του σώματος
Η πιο χαρακτηριστική αλλά και συχνή, που σχετίζεται με ξηροφθαλμία, είναι η κατηγορία των παθήσεων του θυρεοειδούς. Τόσο ο υποθυρεοειδισμός όσο και ο υπερθυρεοειδισμός, αλλά και άλλες θυρεοειδικές παθήσεις όπως πχ το Hashimoto, συνοδεύονται κατά κανόνα από ξηρά μάτια. Άλλη συστηματική πάθηση, που κάνει έντονα ξηρά μάτια, αλλά ευτυχώς είναι πολύ σπανιότερη από τις θυρεοειδοπάθειες, είναι το σύνδρομο Sjoegren. Πρόκειται για μια αυτοάνοση πάθηση, που την χαρακτηρίζουν ξηροί βλεννογόνοι (μάτια, στόμα, κόλπος). Σπανιότερα, κάνουν ξηρά μάτια συστηματικές παθήσεις όπως οι ακόλουθες: ν. Crohn, ελκώδης κολίτιδα, σαρκοείδωση κα.
Η χρήση φακών επαφής
Όσο περισσότερες ώρες φοριούνται και όσο πιο “σφιχτή” είναι η εφαρμογή τους πάνω στο μάτι, τόσο λιγότερο ενυδατώνεται ο κερατοειδής από τα υπάρχοντα δάκρυα. Αυτό προκαλεί χαρακτηριστική ενόχληση, που επιτείνεται με τον καιρό και, αν δεν αντιμετωπιστεί, μπορεί να είναι και η βασική αιτία τα μάτια κάποιου να μην ανέχονται καθόλου πλέον τους φακούς επαφής, από ένα σημείο και μετά.
Η δουλειά γραφείου
Όσοι εργάζονται σε γραφεία εκτίθενται συχνά σε ένα συνδυασμό αυξημένης ενασχόλησης με υπολογιστή και ξηρής ατμόσφαιρας, λόγω της χρήσης κλιματιστικών. Αυτός ο συνδυασμός πολλαπλασιάζει τα συμπτώματα ξηροφθαλμίας, διότι αφενός ο ξηρός αέρας του κλιματιστικού προάγει την ταχύτερη εξάτμιση των υπαρχόντων δακρύων, αφετέρου η εργασία στον υπολογιστή μειώνει το βλεφαρισμό (καθώς ο εργαζόμενος παραμένει συγκεντρωμένος με τα μάτια εστιασμένα στην οθόνη του υπολογιστή), κάτι που επίσης επιταχύνει την εξάτμιση των δακρύων από τον κερατοειδή. Είναι μάλιστα τόσο χαρακτηριστικά τα συμπτώματα σε εργαζόμενους σε τέτοιους κλειστούς χώρους, που έχει δοθεί το όνομα “office-eye syndrome” ή κατ’ άλλους “sick building syndrome”.
Η βλεφαρίτιδα
Τα δάκρυα αποτελούνται από τρεις στιβάδες. Η μεγαλύτερη εξ αυτών είναι η υδάτινη, η οποία αποτελείται βασικά από νερό. Η εξωτερική και ιδιαιτέρως σημαντική στιβάδα λέγεται λιπώδης, βρίσκεται πάνω από την υδάτινη και ο ρόλος της είναι να εμποδίζει/επιβραδύνει την εξάτμιση της υδάτινης στιβάδας. Τα συστατικά της λιπώδους στιβάδας παράγονται από μικροσκοπικούς αδένες, που βρίσκονται κατά μήκος των βλεφάρων, τους λεγόμενος μεϊβομιανούς αδένες. Όσοι πάσχουν από την λεγόμενη βλεφαρίτιδα, δηλαδή μια αρκετά συχνή φλεγμονή των βλεφάρων ποικίλης αιτιολογίας, παρουσιάζουν και δυσλειτουργία των αδένων αυτών (MGD- Meibomian Gland Dysfunction), με αποτέλεσμα να έχουν προβληματική λιπώδη στιβάδα δακρύων. Οι ασθενείς αυτοί λοιπόν έχουν συμπτώματα ξηροφθαλμίας, όχι γιατί έχουν μειωμένη παραγωγή δακρύων αλλά κυρίως λόγω της κακής ποιότητάς τους (αφού είναι ελλιπής η λιπώδης στιβάδα τους).
Συμπερασματικά, μπαίνουμε στο καλοκαίρι, όπως μας έδειξαν οι ζεστές μέρες της προηγούμενης εβδομάδας. Οι ανεβασμένες θερμοκρασίες από τη μία, η μείωση της υγρασίας του αέρα αλλά και η αυξανόμενη χρήση κλιματιστικών από την άλλη κάνουν ούτως ει άλλως πιο ξηρή την αίσθηση των ματιών σε όλους μας. Οι ασθενείς ωστόσο, που παρουσιάζουν τους προαναφερθέντες παράγοντες κινδύνου, πρέπει να είναι ακόμα πιο προσεκτικοί και συνεπείς με την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων ξηροφθαλμίας, για να την αντιμετωπίσουν, προτού φτάσει σε προχωρημένο βαθμό και αρχίσει να προκαλεί οφθαλμικές βλάβες.
