Artikelliste
Το γλαύκωμα είναι από τις πιο σοβαρές και συχνές οφθαλμολογικές παθήσεις. Το οπτικό νεύρο είναι η περιοχή, που κατά κύριο λόγο πάσχει στους γλαυκωματικούς ασθενείς και σε τελικό στάδιο μπορεί να οδηγήσει ακόμα και στην τύφλωση. Στη νόσο αυτή επιβεβαιώνεται ο κανόνας ότι, όσο πιο νωρίς γίνει η διάγνωση, τόσο περισσότερες είναι οι πιθανότητες της αποτελεσματικής αντιμετώπισης. Ποια είναι όμως εκείνα τα συμπτώματα, που πρέπει να σας ανησυχήσουν και να σας στείλουν στον οφθαλμίατρο;
1. Περιορισμός του οπτικού πεδίου
Όσο προχωράει το γλαύκωμα, τόσο περισσότερες οπτικές νευρικές ίνες οδηγούνται σε “απόπτωση”, δηλαδή πρόωρο θάνατο. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να μειώνεται συνεχώς το οπτικό πεδίο του ασθενούς. Συνήθως εκείνο που προσβάλλεται αρχικά, είναι η περιφέρεια του οπτικού πεδίου και όχι το κέντρο του. Το οπτικό πεδίο χάνεται σταδιακά από την περιφέρεια προς το κέντρο και σε πιο προχωρημένο στάδιο βλέπουν οι ασθενείς όπως μέσα σε ένα τούνελ: δηλαδή γύρω γύρω είναι όλα μαύρα και βλέπουν μόνο στο κέντρο, στο άνοιγμα του τούνελ (μέχρι να χαθεί και αυτό). Πρόσφατα είχα έναν ασθενή στο ιατρείο, που, όπως παρατήρησε επανειλημμένως, στο ταμείο του σουπερμάρκετ τον χαιρετάνε γνωστοί του και ενώ στέκονται δίπλα του, αυτός δεν τους έχει αντιληφθεί. Πρόκειται για μια χαρακτηριστική απώλεια του περιφερειακού του οπτικού πεδίου και λίγο αργότερα, κατά την κλινική εξέταση, επιβεβαιώθηκε η υποψία του γλαυκώματος.
2. Κακή ποιότητα όρασης
Η ποιότητα όρασης δεν είναι μόνο η οπτική οξύτητα, δηλαδή το πόσο καλά διαβάζουμε ακόμα και τα μικρά γράμματα στην εφημερίδα ή κατά την εξέταση στον οφθαλμίατρο τους αριθμούς στην οθόνη. Ποιότητα όρασης σημαίνει επίσης καλή χρωματική αντίληψη, καλή όραση αντίθεσης (“contrast”) κτλ. Τέτοιες παράμετροι είναι που επηρεάζονται συχνότατα, προϊούσης της βαρύτητας του γλαυκώματος. Αυτό σημαίνει ότι, ενώ ο ασθενής έχει καλή οπτική οξύτητα (σωστούς βαθμούς στα γυαλιά του, κανένα πρόβλημα στο διάβασμα, βλέπει τις πινακίδες στην οδήγηση κτλ.), παραπονιέται ότι νιώθει άβολα, έχει μια αίσθηση ανασφάλειας και “δεν βλέπει καλά (ποιοτικά), ενώ βλέπει καλά (ποσοτικά)”. Αυτή η κακή ποιότητα όρασης κορυφώνεται σε συνθήκες κακής ορατότητας, όπου ακριβώς τέτοια ποιοτικά χαρακτηριστικά της όρασης γίνονται πιο σημαντικά. Τέτοιες συνθήκες είναι το μισοσκόταδο, η νύχτα ή καιρικά φαινόμενα, όπως η βροχή και η ομίχλη. Είναι χαρακτηριστικό ότι κάποιοι ασθενείς, που δεν γνωρίζουν ότι έχουν γλαύκωμα, έρχονται με έντονες δυσκολίες στην οδήγηση, ιδίως όταν βρέχει ή τη νύχτα (ενώ κατά την κλινική εξέταση έχουν οπτική οξύτητα 10/10), ακριβώς γιατί τότε η μειωμένη contrast όραση και χρωματική αντίληψη γίνονται πιο έντονα αντιληπτές.
3. Θολή όραση, κόκκινος και επώδυνος οφθαλμός, ναυτία και εμετοί
Η παραπάνω συμπτωματολογία αναφέρεται σε μια υποκατηγορία γλαυκώματος (που όμως,ευτυχώς, είναι σπανιότερη από το συνηθισμένο γλαύκωμα): στο οξύ γλαύκωμα κλειστής γωνίας. Πρόκειται για ένα από τα επείγοντα της οφθαλμολογίας, με αιφνίδια και δραματική κλινική εικόνα, που θα σας στείλει σίγουρα στο γιατρό, αν και ίσως όχι καταρχάς στον οφθαλμίατρο (λόγω των συνοδών παρελκυστικών συμπτωμάτων από το γαστρεντερικό). Συγκεκριμένα για διαφορετικούς λόγους κλείνει η γωνία του προσθίου θαλάμου, με αποτέλεσμα η ενδοφθάλμια πίεση να αυξάνεται σε ύψιστα επίπεδα. Στην περίπτωση αυτή η αντιμετώπιση πρέπει να γίνει εντός λίγων ωρών, για να αποφευχθούν οι μόνιμες και ταχέως προκύπτουσες βλάβες σε ολόκληρο τον οφθαλμό.
Εν κατακλείδι, το γλαύκωμα είναι μια σοβαρή οφθαλμολογική παθολογία, που είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την υψηλή πίεση στα μάτια. Το πλέον επικίνδυνο στη νόσο αυτή είναι ότι η υψηλή ενδοφθάλμια πίεση ΔΕΝ προκαλεί καθόλου συμπτώματα, όπως πόνο, αίσθηση πίεσης ή οτιδήποτε άλλο. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα το γλαύκωμα να επιδεινώνεται, χωρίς αυτό να γίνεται αντιληπτό από τον ασθενή. Επίσης, τα συμπτώματα που προαναφέρθηκαν, εμφανίζονται δυστυχώς σε πιο προχωρημένα στάδια της νόσου. Ακόμα και η επιδείνωση του οπτικού πεδίου στην περιφέρεια είναι ιδιαίτερα ύπουλη και συχνά δυσδιάκριτη, γιατί η κεντρική όραση στον γλαυκωματικό ασθενή μένει έως τα τελικά στάδια συνήθως ανεπηρέαστη. Κατά συνέπεια ο ασθενής συχνά δεν βλέπει χειρότερα ή μάλλον δεν το συνειδητοποιεί, αφού συνεχίζει να μπορεί να διαβάζει, να λύνει σταυρόλεξα, να αναγνωρίζει τα πρόσωπα όταν τα κοιτάει κ.ο.κ.
Με τα παραπάνω καθίσταται σαφές, ότι, όσοι έχουν τα προαναφερθέντα συμπτώματα, πρέπει εξάπαντος να εξεταστούν από οφθαλμίατρο. Στην πράξη όμως, ακόμα και όσοι δεν τα έχουν, δεν πρέπει να επαναπαύονται αλλά να κάνουν τακτικά check-up, συμπεριλαμβανομένης της μέτρησης της ενδοφθάλμιας πίεσης, ιδίως σε ηλικίες μεγαλύτερες των 45-50 ετών ή αν έχουν επιβαρυμένο οικογενειακό ιστορικό (δηλαδή συγγενείς με ιστορικό γλαυκώματος).
